Bir İş Mülakatına Nasıl Hazırlanılır?

Eğey bir iş mülakatına nasıl hazırlanacağınızı bilmiyorsanız ve bunu doğru bir şekilde öğrenmek istiyorsanız, doğru yerdesiniz!

İş mülakatları , modern zamanların en popüler kavramlarından birisidir. A’dan Z’ye, her türlü sektörde ve ülkede; şirketler, kurumlar ve organizasyonlar bazen ortak, bazen de kendilerine has metotlar ile iş mülakatları gerçekleştiriyorlar.

İş mülakatlarının amacı esasen iş pozisyonu için uygun elemanın seçildiğinden emin olunmasıdır. İş verenler, insanların bilgilerini, tecrübelerini ve becerilerini tam olarak bilmediği için, onları daha yakından tanımak ve sınamak adına iş mülakatları yaparlar. Dolayısıyla, bir şirketin işe alım sürecinde genelde son aşamadır iş mülakatları. Bu nedenle, iş mülakatına doğru bir şekilde hazırlanmak oldukça mühimdir.

Biz de bu yazımızda sizlere, kendinize uygun ve doğru bir şekilde bir iş mülakatına nasıl hazırlanmalısınız konusunda mümkün olduğunca yol göstereceğiz. Üstelik bu yazımızda spesifik bir sektörde çalışan insanlardan ziyade tüm iş dünyasına hitap etmeye çalışacağız. Böylelikle en çok kişiye yardımcı olmayı hedefliyoruz.

İlk olarak, bir iş mülakatına hazırlanma konusuna genel olarak bakalım. Bu ne demektir, ve genel hatlarıyla nasıldır? Bu soruları cevapladıktan sonra sizlere ayrıntılı önerilerimizi maddeler halinde sunacağız.

Bir İş Mülakatına Hazırlanmak

Öncelikle iş mülakatı, yukarıda da bahsettiğimiz gibi, işe alım süreçlerinin genelde son aşamasında bulunur. İş mülakatının esas amacı, kısaca, iş veren ile çalışacak olan kişinin karşılıklı hedeflerini ve ellerinde bulunan kalifikasyonları netleştirmektir.

Misalen, iş vereniniz size şirketindeki güzel bir olanaktan bahsederken; siz ise geçmiş tecrübelerinizi anlatacaksınız.

Dolayısıyla, işin size bakan boyutu ile, iş mülakatında hedeflerinizden, becerilerinizden, tecrübenizden ve kişiliğinizden olabildiğince doğru ve etkin bir şekilde bahsetmelisiniz ki; iş veren sizi daha iyi tanıyabilsin. Çünkü muhtemelen pek çok iş mülakatı yapılacak ve bir elemeye tabii tutulacaksınız. Şayet beklentileri karşılarsanız, işi nihayetinde kapacaksınız ve iş mülakatı stresini bir süre boyunca tekrar yaşamanız gerekmeyecek.

Günün sonunda, iş mülakatına dair öneriler iki kısma ayrılabilir. İş mülakatından önce olan yapılacak hazırlık, iş mülakatı sırasında olan durumdan ayrılır. Biz burada mülakat anındaki stresinizi nasıl yenebileceğinizden vs. bahsetmeyeceğiz; fakat mülakat günü gelmeden önce nasıl hazırlanabileceğinizi size göstereceğiz.

Öyleyse gelin, detaylı önerilerimize maddeler halinde göz atalım. Bu tür önerilerin önem sırasını belirlemek çok zor olduğundan, önerilerimizin önem sırasına göre sıralanmadığını belirtmek isteriz.

1. Şirketi ve Sektörü İyi Tanıyın.

Yapılması gereken hazırlıkların belki de en önemlisi, başvurduğunuz şirketi ve şirketin içinde bulunduğu sektörü gerçekten iyi bilmektir. Sektörü tanımanın yolu, ilgili sektör hakkında internette araştırma yapmak ve son gelişmeleri takip etmektir; bunu yapmaktan çekinmeyin.

Şirketi tanımanın yolu ise, öncelikle internet sitelerini detaylı incelemek ve hakkında çıkan haberleri okumaktır. Çoğu insan genel olarak şirketlerin sadece sosyal medya hesaplarına hızlıca göz gezdiriyorlar ve bu da adaylarda yanlış anlaşılmalara yol açıyor.

Detaylı bir şekilde şirketi araştırdığınızda, hem şirket kültürünün size uygun olup olmadığını anlamış olacaksınız; hem de mülakat yapan kişinin şirkete ve kültürüne dair yapacağı olası göndermeleri anlayacak ve sorulan sorulara daha doğru cevap vereceksiniz.

2. İş İlanını Tamamen Okuduğunuzdan Emin Olun.

İş ilanını detaylı bir şekilde okuduğunuzdan emin olmalısınız. Çünkü esasen iş ilanları, oldukça detaylıdır ve tercih sebebi olacak çalışanın tüm detaylarına yer verilmiştir. Misalen aranmakta olan tecrübe seviyesi, gerekli beceriler ve kalifikasyonlar, aranmakta olan diploma yahut eğitim seviyesi; ve daha fazlası…

İş ilanını tamamen okuduğunuz takdirde, bunun size iki faydası olacak. Öncelikle doğru bir işe başvurduğunuzdan emin olacaksınız. Nitekim bazen iş ilanlarında belirtilen birtakım detaylar, adaylara uygun olmuyor ve dolayısıyla bunlara dikkat etmemek yanlış anlaşılmalara yol açabiliyor.

İş ilanını okumanın ikinci faydası ise, mülakatta iş vereni doğru bir şekilde etkilemektir. Mülakat sırasında iş ilanında mühim olan noktalar üzerinde ısrarla durmanız ve aranan becerilere sahip olduğunuzu belirtmeniz, iş veren üzerinde olumlu bir etki bırakacaktır.

3. Başvurduğunuz Şirketin Ürününü veya Hizmetini Önceden Denemek.

Eğer başvurduğunuz şirket, kolayca satın alabileceğiniz yahut kiralayabileceğiniz bir ürün veya hizmet satıyorsa, bunu mülakattan önce denemelisiniz. Böylelikle şirket hakkında daha geniş kapsamlı bir fikir edinmiş olacaksınız. Üstelik, belki iş verene ürünü/hizmeti kullanma deneyiminizden bahsedebilir ve hatta ona ürüne/hizmete dair bir geri bildirimde bulunabilirsiniz.

Nihayetinde başvurduğunuz şirketlerin sattıkları ürün veya hizmetleri önceden denemek, iş vereninize sizin şirkete olan ilginizin çokluğuna dair bir ipucu verecektir.

4. Mülakat Yapacağınız Kişiyi Önceden Tanıyın.

Mümkünse mülakat yapacağınız kişinin kim olduğunu bizzat sorun. Eğer bunu öğrenebilirseniz, o kişiyi misalen LinkedIn’dan araştırabilir ve kişiye dair bilgiler edinebilirsiniz. Şirkette çalıştığı pozisyona yahut departmana dair sorular sorarak ona ilginizi belli edebilirsiniz. Yahut gerek iş içinde, ya da iş dışında ikinizin de ortak bir ilgi alanına dair şeylerden konuşabilirsiniz. Bu, aranızdaki samimiyeti arttıracaktır.

5. Popüler Mülakat Sorularına Önceden Hazırlanın.

İş mülakatında size sorulacak olan soruları tek tek önceden bilmeniz elbette olanaksızdır. Ancak mülakatların genel prosedürleri vardır ve bazı sorular oldukça sık bir şekilde sorulmaktadır. Şayet bu sorulara önceden uygun cevaplar hazırlarsanız mülakat anında hem heyecanlanmazsınız hem de vereceğiniz cevaplar kesin ve doğru olur.

Mülakat sorularına önceden hazırlanabilmeniz için, aşağıda sizler için birtakım popüler mülakat sorularını derledik:

Burada Neden Çalışmak İstiyorsun?

İş mülakatlarında neredeyse en sık sorulan sorulardan birisidir: Size o şirkette ve pozisyonda neden çalışmak istediğinizi sorarlar. Bu soruya iki açıdan da yaklaşarak cevap vermenizi öneriyoruz. İlk olarak, yukarıda belirttiğimiz gibi, şirket ve sektör hakkında önceden yapmış olduğunuz araştırma sayesinde başvurduğunuz şirketin sizin için can alıcı olan kısımlarını iş vereninize iletebilirsiniz.

Sonrasında, dilerseniz bu saydığınız iyi noktaların sizin için neden önemli olduğunu ve sizin bu iş için neden en doğru aday olduğunu açıklayabilirsiniz. Misalen: “Küçüklüğümden beri fırsat eşitliğine önem veren birisiyim. Şirketinizde kadın-erkek fırsat eşitliğini sağlamaya yönelik yapmış olduğunuz çalışmalar beni çok etkiledi.” gibi sözler söyleyebilirsiniz.

Tüm bunların haricinde şayet işe alındığınız takdirde bu şirketin ve pozisyonun sizin kariyerinizi ne kadar olumlu etkileyeceğini de söylemeniz; lehinize artı bir puan yazacaktır.

Bu İşin Hangi Kısmı İlgini Çekiyor?

Bir diğer popüler soru, işin hangi kısmının ilginizi çektiğini sormaktır. Bu soru sayesinde iş verenler, iş ilanını doğru bir şekilde anlayıp anlamadığınızı test ederler ve sizlere ilgili becerilerinizi vurgulamanız için bir fırsat verirler.

Bu soruyu önceden cevaplamak için işin hangı kısımlarının size en uygun olduğunu ve en çok ilginizi çektiğini düşünün. Sonrasında, bu kısımların hangi becerilerinizle ve tecrübelerinizle uyuştuğunu iş vereninize açıklamalısınız. Böylelikle iş için en uygun aday olduğunuz izlenimini karşı tarafa vereceksiniz.

En Güçlü Olduğunuz Yönleriniz Nelerdir?

Bu soru size hem hard hem de soft becerileriniz (misalen sosyal becerileriniz) hakkında konuşma fırsatı verir. Mülakat yapan kişi sizden güçlü yönlerinizi tanımlamanızı, niteliklerinizi ve kişisel yönlerinizi paylaşmanızı ve ardından bunları başvuru yaptığınız pozisyon ile ilişkilendirmenizi istediğinde, bu soruyu önceden düşünmüş olmak sizi çok rahatlatacaktır.

Bu soruya örnek bir kısa cevap, mühendislikle ilgili bir pozisyonda: “Ben kendimi bildim bileli bir problem çözücüyüm. Derinlere inmeyi ve zorluklara çözüm bulmayı ödüllendirici buluyorum, benim için bu bir bulmacayı çözmek gibi. Problem çözmek her zaman mükemmel olmaya çalıştığım ve zevk aldığım bir şey. Mühendislik esasen problem çözme ve yenilikçi çözümler sunma gerektirdiğinden, bu durum beni bu kariyer yoluna en başta çeken şeydi.”

Maaş Beklentiniz Nedir?

Bu soruya doğru cevap vermelisiniz. Şayet olması gerekenden az söylerseniz, iş verenler sizin kolay lokma olduğunuzu düşünüp bu parayı arttırmayı teklif etmeyebilir. Eğer çok yüksek söylerseniz de, bu sefer tercih sebebi olmaktan tamamen çıkabilirsiniz. Genellikle olması gerekenden birazcık fazla söylemek önerilen stratejidir.

Bunu doğru bir şekilde yapabilmek için, yukarıda size söylediğimiz şirket ve sektör araştırmasını doğru yapmış olmanız lazımdır. Bu araştırmanız neticesinde, ilgili sektörde ve şirketteki maaş ortalamalarından haberdar olursunuz ve maaş beklentisi sorusuna gerçekçi cevaplar verirsiniz.

6. İş Mülakatını Önceden Pratik Yapın ve Simüle Edin.

Yukarıda belirttiğimiz sorulması muhtemel iş mülakatı sorularını cevaplamak için zaman ayırın. Bu aynı zamanda heyecanınızı yenmenize de yardımcı olacaktır; çünkü hayatta ne olursa olsun bir şeyi önceden yaşamak, pratik yapmak ve simüle etmek; o anın sürprizliğini gittikçe azaltır ve o durumu alışılagelmiş bir şey haline getirir.

Pratiği gerçek mülakat ile aynı formatta yapmaya çalışın. Örneğin, bu bir telefon mülakatı ise, bir arkadaşınızdan telefonda soruları yanıtlama alıştırması yapmak için sizi aramasını isteyin.

Mülakat sürecinde olumlu ve kalıcı bir izlenim bırakmak önemlidir. Bunu kendinden emin, güçlü ve sempatik bir konuşma sesi ile ve arkadaşça, samimi bir beden dili uygulayarak yapabilirsiniz. Dolayısıyla, konuşmanıza ve beden dilinize dikkat ederek de pratik yapmalısınız.

Sanal mülakat yapıyorsanız, teknoloji konusunda sıkıntı yaşamayacağınızdan emin olun, kameranız ve mikrofonunuzun doğru bir şekilde çalışıp çalışmadığını kontrol etmelisiniz. Sonrasında, sorulması muhtemel iş mülakatı sorularını ve cevaplarını gözden geçirin ve nasıl yanıt vereceğinizi düşünün, böylece sanal mülakat için de cevap vermeye hazırsınız.

Mülakatınız sırasında bir sunum yapmanız istenirse, bu sunumu da kendi kendinize yahut bir başkasına karşı önceden pratik yapın. Böylelikle hem heyecanınızı yeneceksiniz, hem de sunumdaki olası birtakım hataları öncesinde fark etmiş olacaksınız ve mülakat günü gelmeden düzeltebileceksiniz.

7. İş Mülakatında Giyeceğiniz Kıyafetleri Önceden Hazırlayın.

Mülakat kıyafetlerinizin hazır olduğundan emin olmak için son dakikaya kadar beklemeyin. Her zaman giymeye hazır bir mülakat kıyafeti bulundurun, böylece bir iş mülakatına hazırlanırken ne giyeceğinizi düşünmek zorunda kalmazsınız.

Mülakat yaptığınız işin türü ne olursa olsun, bu ilk izlenim harika olmalıdır. Başvurduğunuz pozisyona uygun kıyafetler giymelisiniz.

Bir mağaza veya restoran gibi daha rahat bir çalışma ortamı sunan bir işe başvursanız da; yine de temiz, düzenli, bakımlı olmak ve işverene olumlu bir imaj sunmak önemlidir

Bir iş mülakatı için giyinirken makyajınız ve saçınız da oldukça önemlidir. Kadınlar için makyajın, erkekler için de saç ve sakalların önemli olduğunu söyleyebiliriz. Makyaj konusunda çok abartıya kaçmamanızı öneriyoruz. Saç ve varsa sakallarınız ise; temiz ve taranmış/düzeltilmiş şekilde olması oldukça önemlidir. Bu, her şeyden önce karşınızdaki insana verdiğiniz değeri gösterir.

8. İş Mülakatına Neler Getireceğinizi Hazırlayın.

Bir iş mülakatına ne getireceğinizi (ve aynı zamanda ne getirmeyeceğinizi) bilmek önemlidir. Getirilecek öğeler arasında özgeçmişinizin fazladan kopyalarını içeren bir portföy, bir referans listesi, iş verene sorulacak soruların bir listesi ve belki küçük bir not defteri bulunur.

Cep telefonunuzun sessizde olduğundan emin olun, iş mülakatı arasında telefonunuzun çalması yaşanabilecek en kötü şeylerden birisidir. Esasen ne getirmemeniz gerektiği barizdir. Misalen, elbette iş mülakatı sırasında sakız çiğnememlisiniz.

9. Mülakat Yerine Nasıl Ulaşacağınızı Önceden Planlayın.

İş mülakatları birçok nedenden dolayı çoğu insan için stresli olma eğilimindedir, ancak bunun yanında iş mülakatına gitmek başlı başına bir zorluk olabilir. Mülakatınız yabancı bir ilçede veya hatta tamamen yeni bir şehirdeyse, yolunuzu bulmak ve zamanında gelmenizi sağlamak endişe verici olabilir.

İşe gidip gelirken çok endişeli olmaktan kaçınmak için, toplantı gününde her şeyin yolunda gitmesini sağlayın. Bunun içinde, mülakat yerine araba ile veya toplu taşıma ile gidecekseniz, bunu hangi rota ile ve nasıl yapacağınızı önceden ilgili servisleri kullanarak (mesela Google Haritalar) belirleyin.

Erken Yola Çıkmak

Bu aşikar görünebilir, ancak çok erken gelmek anlamına gelse bile, mülakatınıza ulaşmak için bolca zaman bırakarak ayrılmak daha iyidir. Oraya ulaşmak için kendinize fazladan birkaç dakika bıraksanız bile, yoğun trafik, kazalar, park yeri olmaması veya binayı bulmakta zorluk çekme gibi küçük engeller sizi geç bırakmaya yetebilir. Özellikle İstanbul gibi çok kalabalık ve trafik yoğunluğu yüksek bir şehirde yaşıyorsanız, erken yola çıkmaya daha da önem vermenizi öneriyoruz.

10. İş Mülakatı Anında Savunmasız Kalırsanız Ne Yapacağınızı Planlayın.

Her şeye hazırlanamazsınız, ancak nasıl yanıtlayacağınızı bilmediğiniz bir mülakat sorusu gibi beklenmedik durumlarla başa çıkmaya hazırlanabilirsiniz. Örneğin, oyalanmak ve düşüncelerinizi toplamak için zamana ihtiyacınız varsa, bunu sağlayacak bir ifade düşünebilirsiniz.

Size şöyle bir öneride bulunmak istiyoruz: Soruyu yanıtlamadan veya yavaşça söylemeden önce düşünceli bir şekilde soruyu tekrarlamak çok işlevseldir: “Şimdi, bu harika bir soru. Şunu söylemem gerekiyor ki..." gibi ifadeleri kullanabilirsiniz.

11. Siz de Soru Hazırlayın.

Çoğu iş mülakatında iş veren kişi “Bana soracağınız herhangi bir sorunuz var mı?” diye sorar. Bu soruya karşılık kesinlikle bazı sorularınız olmalı. Sorulabilecek genel soruların (maaş beklentisi gibi) yanısıra yapacağınız işe ve şirkete özel bazı sorular da planlamalısınız.

Üstelik, ihtiyaç duyacağınızı düşündüğünüzden daha fazla soruyu hazırlayın. Bunun nedeni mülakat sırasında iş vereniniz sormak istediğiniz bazı sorulara zaten muhtemelen değinmiş olacak; dolayısıyla daha önce yanıtlanmış olan soruları tekrar sormak istemezsiniz (bu karşınızdakini dinlemediğinizi gösterir).

12. İş Mülakatı Sonrasına Bir Teşekkür Notu Hazırlayın.

İş mülakatından sonra, iş verene teşekkürünüzü içeren bir not yahut mesaj bırakmalısınız. Bunu yapmak, iş verene mülakatınızı ve konuşmalarınızı hatırlatır, pozisyonla gerçekten ilgilendiğinizi gösterir ve her ikiniz için de konuşmayı unuttuğumuz konuları gündeme getirme fırsatı verir.

Böyle bir teşekkür notu izlerken şu adımları izleyebilirsiniz:

• İlk paragrafta, bu mülakat fırsatı için iş vereninize teşekkür edin.
• İkinci paragrafta, iş veren için özellikle önemli görünen bir konuşma noktası ve/veya hedefin yanı sıra şirketin adını not edin. Bu noktayı deneyiminize ve ilgi alanlarınıza bağlayın. Böylelikle tekrardan bu pozisyon için en iyi adayın siz olduğunu iş vereninize göstermiş olacaksınız.
• Son paragrafta, iş vereninizi size ek sorular sormaya davet edin ve geri duymak için sabırsızlandığınızı söyleyerek kapatın.

Bu teşekkür notunun iş mülakatını takip eden 1 gün içerisinde yollamanız gerektiğini unutmayın.

Özet: Bir İş Mülakatına Nasıl Hazırlanılır?

Bir iş mülakatına nasıl hazırlanabileceğinizi, sizi sıkmadan ancak olabildiğince detaylı bir şekilde anlatmak istedik. Yazımızın özeti mahiyetinde sizlere şunları söyleyebiliriz:

• Başvurduğunuz şirketi ve şirketin içinde bulunduğu sektörü yeterince araştırdığınızdan emin olun.
• İş ilanını tamamen dikkatli bir şekilde okuyun.
• Başvurduğunuz şirketin sattığı ürünleri veya hizmetleri önceden deneyin.
• Mülakat yapacağınız kişiyi mümkünse önceden tanıyın.
• Popüler ve sorulması muhtemel iş mülakatı sorularına önceden cevaplar hazırlayın.
• İş mülakatını önceden pratik ve simüle edin. Bunu kendi başınıza yapmaktansa başkalarıyla yapmanız daha verimli olur.
• İş mülakatında giyeceğiniz kıyafetleri önceden hazırlayın. Aynı şekilde o gün nasıl bir dış görünüşünüzün olacağını önceden planlayın.
• İş mülakatına yanınızda neleri getireceğinizi önceden planlayın. En önemli şeyler: Öz geçmişiniz, portföyünüz, bir not defteri ve şayet hazırlamışsanız iş verene soracağınız sorular.
• İş mülakatı yerine nasıl ulaşacağınızı önceden planlayın. İhtiyat payı bırakarak erkenden yola çıkın.
• İş mülakatı anında savunmasız kaldığınızda nasıl zaman kazanacağınızı önceden belirleyin.
• İş mülakatı sonrasına bir teşekkür notu hazırlayın. Bu teşekkür notu hem hoş görülecek, hem de iş için ne kadar istekli olduğunuzu belli edecektir.

Tüm iş mülakatlarında başarılar diliyoruz.